Dieta roślin

Rośliny opanowały znaczną większość kuli ziemskiej, co świadczy o ich ogromnej zdolności dostosowawczej do panujących warunków glebowych i klimatycznych. Różnorodne gatunki i odmiany roślin wykorzystują skutecznie dostępne w danym miejscu składniki odżywcze, jednak mimo całego zróżnicowania bazują na kilku podstawowych pierwiastkach, niezbędnych do funkcjonowania życiodajnych systemów tkankowych. Oto główne składniki roślinnej diety zarówno ogrodowej marchewki, czy słonecznika jak i egzotycznych palm daktylowych:

AZOT (symbol chemiczny N) – służy do budowy tkanek, jest składnikiem chlorofilu – ma podstawowe znaczenie dla wzrostu roślin. Choć azot występuje powszechnie, bo jest głównym składnikiem powietrza (około 70%), niestety większość roślin nie potrafi przyswoić tego pierwiastka w formie czystej. Wyjątki, takie jak np. łubin pobierają azot z powietrza za pomocą specjalnych brodawek. Właśnie ze względu na tę właściwość łubin często używany jest jako naturalny zielony nawóz zaopatrujący glebę w znaczne ilości azotu.

FOSFOR (P) bierze udział w tworzeniu pąków kwiatowych i zawiązywaniu owoców. Jego dostatek sprzyja także szybkiemu rozwojowi systemu korzeniowego. Fosfor jest trudniej przyswajalny na glebach kwaśnych i wtedy najczęściej można zaobserwować jego niedobory objawiające się zahamowaniem wzrostu rośliny i słabym kwitnieniem i owocowaniem.

POTAS (K) odpowiada za prawidłowa gospodarkę wodną w tkankach oraz sprzyja dobremu dojrzewaniu owoców (wybarwienie i zawartość cukrów). Na glebach zasobnych w potas rośliny wykazują zwiększoną odporność na suszę oraz niską temperaturę.

WĘGIEL (C) to budulec tkanek, obecny w dużych ilościach w częściach zdrewniałych roślin. Węgiel pobierany jest przez rośliny w procesie fotosyntezy z powietrza, dlatego ogrodnik nie musi się martwić o dostarczenie odpowiednich ilości tego pierwiastka.

MAGNEZ (Mg) to podstawowy składnik chlorofilu, tworzy enzymy niezbędne dla funkcjonowania roślin, wpływa korzystnie na plonowanie drzew owocowych. Braki magnezu objawiają się początkowo żółknięciem liści wzdłuż nerwów, potem ich brązowieniem i opadaniem.

WAPŃ (Ca) służy do budowania ścian komórkowych. Jego niedobory występują na tzw. glebach kwaśnych, a objawiają się np. zniekształcaniem i zamieraniem liści.

W procesie wzrostu rośliny uczestniczy także wiele innych pierwiastków, ale już w znacznie mniejszej ilości. Noszą nazwę mikroelementów, a najważniejsze z nich to żelazo (Fe), cynk (Zn), miedź (Cu), Bor (B). Są katalizatorami, które stymulują działanie różnych procesów życiowych rośliny i wpływają na jej wygląd oraz zdolność do wzrostu, kwitnienia i owocowania.
Podstawowe składniki budulcowe (NPK) roślin dość łatwo dostarczyć do gleby w postaci nawozów mineralnych. Przy użyciu tych nawozów znacznie trudniej uzupełnić braki mikroelementów, które mają zasadnicze znaczenie w procesach życiowych rośliny. Dlatego podstawą nawożenia, szczególnie w ogrodach ekologicznych powinny być nawozy naturalne, takie jak kompost i obornik, które zawierają komplet pierwiastków potrzebnych roślinom i z reguły w proporcjach dobrze dopasowanych do ich wymagań żywieniowych.