Ballada o pokrzywie

Występuje powszechnie na terenie całego kraju i równie powszechnie jest rozpoznawana nawet przez osoby całkowicie niezwiązane z ogrodnictwem czy zielarstwem. Pokrzywę zwyczajną (Urtica dioica) mogą bezbłędnie wskazać palcem nawet nieduże dzieci, które z pewnością dobrze zapamiętały pierwszy kontakt z tą parzącą w dotyku rośliną. Raczej jej nie lubimy i traktujemy jako uciążliwy chwast. Ale czy słusznie? W rzeczywistości jest wiele powodów, aby nie tylko zaakceptować obecność pokrzywy w naszym otoczeniu, ale nawet ją polubić.

W zielarstwie
Liście pokrzywy zawierają dużo chlorofilu, a także karoteny, witaminy C i K, w korzeniach znajdują się garbniki i sole mineralne z dużą zawartością wapnia, fosforu i żelaza. W medycynie naturalnej pokrzywa stosowana jest jako środek moczopędny i przeciwkrwotoczny, znakomicie pobudza przemianę materii. Przy jej udziale leczymy uszkodzenia wątroby, niedokrwistość, cukrzycę, nieżyty żołądka i jelit, schorzenia dróg moczowych. Zewnętrznie stosowana jest przeciwko łupieżowi i wypadaniu włosów (szampon pokrzywowy). Jej właściwości antybakteryjne pomagają przy gojeniu ran. Surowcem zielarskim są zarówno liście jak i korzenie, które przed użyciem suszymy, potem sporządzamy napary. Przy anemii i osłabieniu regularnie pijemy sok ze świeżego ziela, a efekty są zwykle szybko widoczne.

W kuchni
Z bogactwa witamin i soli mineralnych zawartych w pokrzywie korzystamy nie tylko w celach leczniczych. Nawet w pełni zdrowia powinniśmy sięgać po zielone, młode liście pokrzywy, które mogą służyć jako dodatek (po sparzeniu gorącą wodą) do sałatek, twarożków czy jajecznicy. Szczególnie wiosną taka wzmacniająca kuracja będzie bezcenna. Świeże ziele pokrzywy można również spożywać w formie gotowanej, przyrządzone tak jak szpinak albo jako sok, który wyciśniemy przy użyciu sokowirówki (dla poprawienia smaku warto dodać nieco miodu i soku z cytryny).

W kosmetyce
W tej dziedzinie pokrzywę doceniono za jej pozytywny wpływ na włosy, paznokcie i skórę. Wyciągi z pokrzywy przeciwdziałają wypadaniu włosów, redukują łojotok skóry, działają przeciwzapalnie i wzmacniająco. Uzyskiwany z pokrzywy chlorofil to częsty składnik profesjonalnych kremów i maseczek odżywczych stosowanych na skórę.

W ogrodzie
Ziele pokrzywy wykorzystywane jest do sporządzania wzmacniających gnojówek, bezcennych przy nawożeniu roślin ozdobnych i użytkowych. Pocięta i zalana wodą pokrzywa już po kilkunastu dniach może być użyta jako pełnowartościowy naturalny nawóz do podlewania (w rozcieńczeniu 1:10, bo zawiera sporo azotu) pomidorów, ogórków, marchewek i obficie kwitnących roślin ozdobnych, także doniczkowych (choć tu przeciwskazaniem może być niezbyt przyjemny zapach roztworu). Inną cenną dla ogrodnika właściwością pokrzywy jest jej przydatność w żywieniu gąsienic najpiękniejszych polskich motyli. Jeśli chcemy zaprosić do ogrodu te inspirujące owady, powinniśmy zostawić choć trochę swobodnie rosnących pokrzyw.

Dlaczego pokrzywa parzy?
Świadoma, jak widać, swej wartości roślina ma ciekawy sposób ochrony przed intruzami, którym przy dotknięciu, za pośrednictwem cienkich włosków aplikuje mieszaninę kwasu mrówkowego i histaminy. Pieczenie i bąble zniechęcają wszystkich użytkowników pokrzywy z odkrytą skórą. Jednak dobre rękawice ochronne skutecznie eliminują tę niedogodność, a pokrzywa, coraz bardziej doceniana, z chwastu zamienia się w roślinę użyteczną.