Królewskie szachownice

Szachownica cesarska (Fritillaria imperialis) zwana koroną cesarską to bez wątpienia najbardziej majestatyczna roślina pośród szachownic. Dorasta do wysokości jednego metra, a jej kwiatostan składający się z kilku dzwonkowatych kwiatów jest bardzo okazały i przyciąga wzrok na każdej rabacie. Szachownicę cesarską można także poznać z zamkniętymi oczami, ponieważ zarówno jej sucha cebula jak i cała roślina w czasie wzrostu wydziela charakterystyczny zapach, szczególnie intensywny w słoneczne, wiosenne dni. Ludziom ten zapach się podoba, lub nie, natomiast gryzonie zdecydowanie za nim nie przepadają i zwykle omijają rabaty, na których sadzimy szachownice.

W ogrodach najczęściej spotykamy następujące odmiany szachownic cesarskich:
Fritillaria imperialis Rubra Maxima – pomarańczowoczerwona, bardzo okazała,
Fritillaria imperialis Lutea – żółta, o podobnym pokroju jak poprzednia,
Fritillaria imperialis Aurora i Premier – obie pomarańczowe, nieco drobniejsze.
Hodowcy oczywiście pracują nad nowymi odmianami, które czasami można obejrzeć w ogrodach pokazowych. Ich celem jest nie tylko uzyskanie nowych barw kwiatów, ale także…pozbycie się mocnego zapachu szachownicy cesarskiej, który zmniejsza przydatność tej pięknej rośliny na kwiat cięty. Ciekawym przykładem działań hodowców jest zaprezentowana w ostatnim czasie grupa odmian, którym nadano nazwy związane z wielkimi kompozytorami. Należy do nich m.in. Fritillaria Vivaldi – płatki w kolorze starego złota, Fritillaria Beethoven – pomarańczowa, Fritillaria Chopin – czerwono-pomarańczowa, Fritillaria Bach – koralowopomarańczowa. Te ciekawe odmiany trudno jeszcze znaleźć w sprzedaży.

Opisując okazałe szachownice warto jeszcze wspomnieć o szachownicach perskich (Fritillaria persica), które również dorastają do wysokości około 1m. Ze względu na stonowaną kolorystykę (Fritillaria persica – fioletowoczarna i Fritillaria persica Ivory Queen – kremowozielona) nie wyglądają tak spektakularne, jak ich cesarskie kuzynki. Rośliny te budzą zainteresowanie ze względu na kłosowaty kształt kwiatostanu, na który składają się dziesiątki małych kwiatowych dzwoneczków.

Szachownice cesarskie i perskie nie są zbyt wymagające. Ale oczywiście nie wszędzie będą dobrze rosły. Poniżej znajdują się podstawowe zasady ich uprawy:
1. Rośliny najlepiej rosną na stanowisku słonecznym i półcienistym, na glebie żyznej i przepuszczalnej. Nadmiar wody jest szkodliwy dla cebul, szczególnie w okresie spoczynku (latem).
2. Szachownice sadzimy w sierpniu i we wrześniu. Przy zakupie wybieramy cebule jędrne, nieuszkodzone i bez oznak pleśni. Wyrastające z cebuli korzenie nie świadczą o złym stanie cebuli.
3. Cebule szachownicy sadzimy na głębokości 20 cm (licząc od dna dołka) w odległości co najmniej 20 cm. Roślinę pozostawiamy na tym samym miejscu przez 2-3 lata.
4. Wczesną wiosną i jesienią w miejscu, gdzie wyrastają szachownice rozkładamy kompost. Tylko właściwie odżywione rośliny zawiążą pąk na następny sezon.
5. Ze względu na duże rozmiary rośliny, w wietrznych miejscach zapewniamy jej podparcie.
6. Po kwitnieniu usuwamy zwiędły kwiatostan. Nadziemną część rośliny obcinamy po zaschnięciu liści – zwykle na początku czerwca. Wtedy szachownica wchodzi w stan spoczynku.

Szachownice cesarskie i perskie zakwitają na przełomie kwietnia i maja. Planując rabatę z szachownicami, pamiętajmy, że jest to najintensywniejszy okres kwitnienia wielu innych wiosennych roślin cebulowych. Tulipany, narcyzy czy szafirki bardzo dobrze komponują się z szachownicami, a jednocześnie mają podobne wymagania uprawowe.